Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ

Η καταστροφή 1, 2, 3

http://www.kalokairi2008.blogspot.com

ΤΕΛΙΚΗ ΠΡΟΒΑ-10 ΙΟΥΝΙΟΥ,15.00-18.00

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΡΩΜYΛΙΑ (Β.ΘΡΑΚΗ)

Στις 14/27 του Σεπτέμβρη του 1924, μαζεύοντας πάνω στα βοϊδάμαξα και στα λιγοστά αλογόκαρα, ότι μπορεί να μαζέψει μιά οικογένεια -μαζί με την Εθνική τους πίστη- ξεκίνησαν σιγά σιγά, με το ρυθμό της εποχής, εκείνης, για το μεγάλο ταξίδι τους στην Ελλάδα. Από το χωριό μας ξεκίνησαν 350 οικογένειες.Στην τελευταία στροφή του δρόμου, πάνω από έναν ψηλό λόφο, για στερνή φορά, γύρισαν και κοιτάξανε το χωριό. Σφραγίσανε μεσ' στην καρδιά τους την τελευταία ανάμνηση από τα αγαπημένα τους χώματα.

Η μάνα μου θυμάται και μας διηγείται:Από τότε που τελείωσε ο δεύτερος ο πόλεμος (1918) δεν ησυχάσαμε. Περιμέναμε τους δικούς μας, που είχαν φύγει από το βουλγαρικό στρατό και πέρασαν στις γραμμές του ελληνικού. Τριάντα άτομα περίπου. Τους περιμέναμε να γυρίσουν από την Ελλάδα. Μα και σαν γύρισαν πίσω και πάλι δεν ησυxάσαμε Αρxισαν οι συλλήψεις, ανακρίσεις, κρατητήρια και ξυλοδαρμοί. Τους κατηγορούσαν γιατί φύγαν από το στρατό, ότι ήταν κατάσκοποι και πολλά άλλα: Ετσι άρχισαν να κρύβουνται στο βουνό και σιγά σιγά να φεύγουν πάλι για την Ελλάδα, ευτυχώς τώρα ήταν κοντά στα σύνορα. Πολλοί κρύβονταν βδομάδες και μήνες στο βουνό.Κι' όταν από την κυβέρνηση Σταμπολίσκυ δόθηκε αμνηστεία, ύστερα από πίεση της Ελληνικής, ότι πρόκειται για αιχμαλώτους και όχι «αυτομολήσαντες", οι φανατικοί Βούλγαροι εύρισκαν και πάλι, αιτίες να τους συλλάβουν και να τους κακομεταχειριστούν.Εμείς είχαμε τον μπάρμπα-Γιώργο τον Τερζίδη, αδελφό του παππού σου, έφυγε από το Βουλγαρικό στρατό και υπηρέτησε ως λοχίας στον ελληνικό. Τον αδελφό μου, Θόδωρο Σκευούδη, το ίδιο και εκείνος και πολλούς άλλους συγγενείς.Ολοι οι φευγάτοι μας διηγούνταν για τη θάλασσα της Ελλάδας, το κλίμα, τον ήλιο, τα ψάρια και όλα τ' αγαθά της που γνώρισαν. Μερικοί είχαν φτάσει μέχρι την Κόρινθο. Μα προ παντός για την ελευθερία. Ετσι σε όλους μας γεννήθηκε και γιγαντώθηκε ο πόθος μας να έρθουμε στην Ελλάδα.

Κι' όταν πάρθηκε η απόφαση, άρχισαν οι προετοιμασίες. Περάσαμε το καλοκαίρι του 1924 γεμάτοι όνειρα, συζητήσεις, ελπίδες για τη μητέρα-πατρίδα μας, Ελλάδα.Γρήγορα και γεμάτοι ενθουσιασμό να θερίσουμε, ν' αλωνίσουμε, να βολέψουμε τα γεννήματά μας, άλλα να πουλήσουμε κι' άλλα να πάρουμε μαζί μας. Θυμάμαι όμως, το καλοκαίρι, μετά τις δουλειές της ημέρας, έρχονταν οι δυό μικρότεροι αδελφοί του παππού σου, ο Νικόλας και ο Γιώργης, μαζί κι' ο πατέρας σου, κάθονταν στο ξεστρόχι -είδος βεράντας σκεπαστής- και ώρες ολόκληρες-με σκυμμένα τα κεφάλια, πότε συζητούσαν και πότε εμεναν αμίλητοι. Ηταν πολύ σκεφτικοί. Ασφαλώς λογάριαζαν, τι άφηναν. Είχαμε καλή οικονομική κατάσταση. Μα και τις δυσκολίες, και τα εμπόδια που θα βρίσκαμε μέχρι ν' αποκατασταθούμε καλά. Και πόσο δεν πέσανε έξω!

Οταν πλησίασαν οι μέρες να ξεκινήσουμε, ο παππούς ετοίμασε δυό πελώρια αμάξια (αραμπάδες). Εστρωσε γερά πατώματα, έβαλε στα πλαϊνά αραμπάτσες (παραπέτες) και για σκέπασμα έκαμε κουρκούλες με βεργιά. Ράψανε οι γυναίκες και καναβόστρωσες -πανιά από κανάβι που ύφαιναν οι γυναίκες μας- και ήταν έτοιμα για βροχή και ήλιο.Από μέρες αρχίσαμε να τοποθετούμε στ' αμάξια τ' απαραίτητα. Και τι δεν είναι απαραίτητο σ' ένα νοικοκυριό με δυό οικογένειες και οχτώ άτομα; Νοικοκυριό δεκάδων χρόνων.Την ημέρα που ξεκινήσαμε δε θα την ξεχάσω ποτέ ποτέ!

Σηκωθήκαμε πρωί , με το χάραμα. Φορτώσαμε και τα τελευταία πράγματα. Το σπίτι άδειασε. Ένα εικόνισμα αφήσαμε στο εικονοστάσιο, ανάψαμε και το καντήλι να καίει. Ο παππούς έμπαινε-έβγαινε συνεχώς, με μιά νευρικότητα και τα μάτια του τρέχαν- τρέχαν δάκρυα αδιάκοπα. Είχε κτίσει το σπίτι μόνος του, απέκτησε και μεγάλωσε μέσα πέντε παιδιά, πάντρεψε, έθαψε, γνώρισε χαρές και λύπες σ' αυτό το σπίτι: Εκλαιε συνεχώς, γύριζε από δωμάτιο σε δωμάτιο κι' έκλαιε.- Εγώ κρατήθηκα αρκετά.- Σε μιά γωνιά του σπιτιού, κάτω από το εικονοστάσι, είχα την κούνια και κοιμόταν μέσα ο αδελφός σου ο Παναγιώτης, μικρός τότε.Εκανα το σταυρό μου στο εικόνισμα, έσκυψα και τον πήρα στην αγκαλιά μου. Αδειο το σπίτι, άδεια η κούνια, άδειασε και η καρδιά μου από κουράγιο. Δεν κρατήθηκα, έβαλα τα κλάματα. Ερριξα μια γρήγορη ματιά. Το σπίτι μου φάνηκε σαν ένα απέραντο, χάος. Ετρεξα έξω γρήγορα γρήγορα: Ημουνα η τελευταία που έβγαινε από το σπίτι.Ζέψαμε τα ζώα στα κάρρα, κάναμε το σταυρό μας πολλές φορές και ξεκινήσαμε.

Ολη την ημέρα, με σκυμμένα τα κεφάλια και τα μάτια βουρκωμένα περπατούσαμε δίπλα στα βαρυφορτωμένα αμάξια, με βαρειά καρδιά. Κάθε δρομάκι, κάθε ρυάκι, κάθε πηγή, κάθε πέτρα που περνούσαμε και αφήναμε ήταν για μας ένα κομμάτι της ζωής μας, που έμεινε πίσω.Ετσι το πρώτο βράδυ νυχτωθήκαμε στο βουλγαρικό χωριό Γκιαούρ-Αλάν. Ξεζέψαμε τ' αμάξια, έφτασαν τα κοπάδια με τα πρόβατα και η αγέλη με τα μεγάλα ζώα. Πρώτο βράδυ χωρίς σπίτι, χωρίς χωριό, χωρίς πατρίδα. Με βαρειά καρδιά καθίσαμε να φάμε, μπουκιά ψωμί δεν κατέβαινε. Κι' όταν αργότερα ακούστηκαν τα τραγούδια της«σιντιάνκας» μέσα στο χωριό, τότε όλοι μας θυμηθήκαμε τα δικά μας νυχτέρια και τα χαρούμενα βράδια που περνούσαμε. Σταματήσαμε το φαγητό, όλοι, αποσυρθήκαμε σε μιάν άκρη καθένας μας και μέσα μας, στα βουβά, θρηνήσαμε το χωρισμό μας απ' τ' αγαπημένα μας χώματα.- Ετσι περάσαμε το πρώτο βράδυ της «Εξόδου του Ισραήλ». Και σκουπίζει με το μαντήλι της τα δάκρυα που της φεύγανε.

ΜΟΣΧΟΣ ΤΕΡΖΙΔΗΣ

ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ-ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ-5ο ΜΕΡΟΣ

Ο ΧΟΡΟΣ ΤΩΝ ΜΑΝΤΙΛΙΩΝ-ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΓΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ-ΑΥΡΙΟ ΚΑΛΥΤΕΡΑ-ΜΠΡΑΒΟ!

O χορός είναι ένας μη λεκτικός τρόπος επικοινωνίας που σημαίνει, μαρτυρεί, διηγείται, εξιστορεί, παρουσιάζει, εκφράζει, διδάσκει και κυριαρχεί, όχι μόνο στους συμμετέχοντες, αλλά και στους θεατές. Προέρχεται από μια σωματο-κιναισθητική ευφυΐα.

Συνυπάρχει σε μια σχέση διαρκούς αλληλεπίδρασης με όλα τα υπόλοιπα στοιχεία του πολιτισμού, όπως είναι η γλώσσα, η μουσική, η φορεσιά ή οποιοδήποτε άλλο πολιτισμικό στοιχείο, και ακολουθεί την εξέλιξή τους διαμέσου της ιστορίας του κοινωνικού συνόλου.

ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ

Με την κίνηση του κέρσορα θα πάρεις αναλυτικότερες πληροφορίες.

Εδώ

ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ-ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ-4ο ΜΕΡΟΣ

ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ-Η ΑΠΟΒΑΘΡΑ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ

ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ-ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ-3ο ΜΕΡΟΣ

Οι Λαοί που δεν διδάχτηκαν από της ιστορίας τα δρώμενα μένουν στην ίδια τάξη για να την διδαχθούν καλύτερα .

ΠΟΝΤΙΑΚΟΣ ΧΟΡΟΣ-ΚΟΤΣΑΡΙ

Το κότσαρι είναι ένας από τους γνωστότερους ποντιακούς χορούς και ίσως ο περισσότερο φημισμένος ποντιακός χορός μετά τον χορό σέρρα. Ο χορός κότσαρι παραδοσιακά ήταν αντρικός χορός. Σήμερα συμμετέχουν σε αυτόν και γυναίκες.

Προέλευση και όνομα
Το όνομα του χορού προέρχεται από τον τρόπο που χορεύεται. Συγκεκριμένα, τα δύο κουτσά βήματα (κοτσά) εκτελούνται στα πρώτα τέσσερα μέτρα του χορού με χτύπημα της φτέρνας (ποντιακά κότσ' )στο έδαφος.
Το κότσαρι είναι χορός του ανατολικού Πόντου από το Καρς όπως των περιοχών της Αργυρούπολης και του Παϊπούρτ, αλλά κυρίως χορευόταν από τους Έλληνες του Καυκάσου. Ήταν ακόμη γνωστός στην περιοχή της Ματσούκας.

Ο χορός κότσαρι εντάσσεται στην ομάδα των ίσιων κουτσών χορών οι οποίοι έχουν ως χαρακτηριστικό τα κουτσά βήματα. Γνωστοί χοροί της ομάδας αυτής είναι χοροί από τα νησιά του Αιγαίου, την Κρήτη, και γενικότερα στην Μικρά Ασία. Συνεπώς ο γρήγορος και δίσημος ρυθμός του χορού κότσαρι είναι αντίστοιχος με τη σούστα της Ρόδου και το μαλεβιζιώτικο-καστρινό χορό της Κρήτης.

Μ' ΑΕΡΟΠΛΑΝΑ ΚΑΙ ΒΑΠΟΡΙΑ (ΠΡΟΒΕΣ ΧΟΡΟΓΡΑΦΙΑΣ)

"Οι αληθινοί άνθρωποι της προόδου είναι αυτοί που τρέφουν ένα βαθύ σεβασμό στο παρελθόν" (Ζ. Ρενάν)

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΡΩΜYΛΙΑ (Β.ΘΡΑΚΗ)

Από το μεγάλο Βογιαλίκι της Αν Ρωμυλίας στην Ξυλαγανή της Δυτικής Θράκης

Οι κάτοικοί του, πρόσφυγες όλοι από την Ανατολική Ρωμυλία και Ανατολική Θράκη, ζουν αγαπημένοι μεταξύ τους.
Πολυπληθέστεροι, ευθύς εξ αρχής, ήταν οι προερχόμενοι από το Μεγάλο Βογιαλίκι της Ανατολικής Ρωμυλίας και αποδείχθηκαν επικρατέστεροι, αν κρίνει ο ξένος από την προφορά των περισσοτέρων χωρικών, ηλικιωμένων ή νεαρών.
Οι Βογιαλικιώτες της Ξυλαγανής κατέβηκαν σ' αυτήν στις 14 Νοεμβρίου του 1924. Είναι απλές μα πολύ εύγλωττες οι διηγήσεις τους για τον πόθο τους να έρθουν στην Ελλάδα.
«Ήταν -λέει κάποιος- στον κάμπο ο Χρήστος μας· έβοσκε τα ζώα. Κι ήρθε το βράδυ και μας είπε πως τόμαθαν και κείνα ότι θα φύγουμε για την Ελλάδα. Όταν τ' άκουσαν δεν ήξεραν τι έκαναν.
Έβγαζαν τα κασκέτα τους, τα πετούσαν ψηλά και φώναζαν: «Έεει... θα πάμι σνι' Αλλάδα... θα πάμι σνι' Αλλάδα...».

Το Μεγάλο Βογιαλίκι βρίσκεται περίπου σαράντα με σαράντα-πέντε χιλιόμετρα βορείως της Ανδριανουπόλεως και εξήντα με εξηνταπέντε χιλιόμετρα βορειοδυτικά των Σαράντα Εκκλησιών. Σχετικά με το όνομά του διατηρήθηκε από στόμα σε στόμα η εξής εκδοχή. Δυο αδερφοί, Κρήτες ή Ηπειρώτες, που εξασκούσαν το επάγγελμα του «μπογιατζή» (βαφέως) διάλεξαν, για να εγκατασταθούν, το χωριό αυτό, όπου έβρισκαν άφθονα τα φυτά που χρησιμοποιούσαν για τη δουλειά τους. Κι ήταν αυτό ο μέλιγος (μελιά) για το μαύρο χρώμα, το λάπατο (λάπαθο) για το κίτρινο και το ρούδι, το αρζάρι για το κόκκινο και συνδυασμοί τους για ενδιάμεσες αποχρώσεις.

Με τις φροντίδες της αρμόδιας Επιτροπής και τη μέριμνα της νέας τους πατρίδας τακτοποιήθηκαν, κατά το δυνατόν, στα σπίτια που είχαν αδειάσει λίγο πριν Βούλγαροι με τους οποίους γινόταν η ανταλλαγή του πληθυσμού.
Εγκαταστάθηκαν εκεί με τα λιγοστά υπάρχοντά τους και με πολλή όρεξη και πιο πολλή αγάπη ξανάρχισαν τη ζωή στη χώρα που χρόνια ονειρεύονταν κι όπου βρήκαν άφθονα την ελιά και το λάδι.
Ήταν άνθρωποι προπαντός εργατικοί, με θερμή ιδιοσυγκρασία μα φιλήσυχοι, με χοντρούς κάπως τρόπους μα μ' ευαίσθητη ψυχή, με φτωχή γλώσσα μα με πλούσια καρδιά κι έξυπνο πνεύμα.
Αν η περίσταση τους είχε αναγκάσει να εγκαταλείψουν ολόκληρες περιουσίες, η ίδια δεν μπορούσε να τους εμποδίσει να φέρουν μαζί τους τις συνήθειες, τα ήθη και τα έθιμα, τις αρχές, τους θεσμούς που ρύθμιζαν τη ζωή τους.

Η ψυχαγωγία φριχτά παρεξηγημένη έχει πάρει τη μορφή της ανόητης κι ακατανόητης βόλτας πάνω στους ασφαλτοστρωμένους δρόμους ως αργά τη νύχτα.
Τα γνώριμα, τα μετρημένα, τα αγαπημένα τραγούδια, που οδηγούσαν τον έρωτα από τα πιο παστρικά και σίγουρα μονοπάτια, χάθηκαν.
Τη θέση τους πήραν αναρίθμητα λαϊκά που σε κάνουν να ντρέπεσαι για το γελοίο και ρηχό περιεχόμενό τους και τη χυδαία μουσική ή τη μουσική που αγωνίζεται απεγνωσμένα να διεκδικήσει το Θείο αυτό όνομα.
Το υπάκουο γραμμόφωνο σώπασε.
Αχαλίνωτα ηλεκτρόφωνα έχουν κηρύξει ένα πόλεμο νεύρων με τα ακατάληπτα ουρλιάσματα που λέγονται μοντέρνοι ρυθμοί.
Τα γραφικά έθιμα, οι όμορφες παραδόσεις οι θεσμοί σιγά σιγά ακολουθούν ένα ένα στον τάφο αυτούς, που με τόση αγάπη τα μετέφεραν από τόσο μακρυά...
Φταίει ο χρόνος; Ο πολιτισμός; οι άνθρωποι; Ευτυχώς που κανένας από τους παράγοντες αυτούς δεν μπόρεσε ακόμα να ξερριζώσει από μερικές τουλάχιστον καρδιές, την αγάπη γι' αυτά.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ:Από το Βογιαλίκι στη Ξυλαγανή, Σ. Παπαδημητρίου

ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ-ΤΟ ΓΑΛΛΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ

ΔΩ ΣΤΑ ΛΙΑΝΟΧΟΡΤΑΡΟΥΔΙΑ,ΖΩΝΑΡΑΔΙΚΟΣ

Δω στα λιανοχορταρούδια

Στίχοι: Παραδοσιακό Ανατολικής Ρωμυλίας

Δω στα λια- κι αμάν αμάν,

δω στα λιανοχορταρούδια.

Δω στα λιανοχορταρούδια,

τι τρανός χορός θα γένει.

Σαν γαϊτά- κι αμάν αμάν,

σα γαϊτάνι θα παγαίνει.

Σαν γαϊτάνι θα παγαίνει,

πέντε πέρδικες πετούσαν.

Μες τον κά- κι αμάν αμάν,

μες τον κάμπο όλο γυρνούσαν.

Μες τον κάμπο όλο γυρνούσαν,

για τα μας τα δυο ρωτούσαν.

Ποια είν' η ά- κι αμάν αμάν,

ποια είν' η άσπρη ποια είν' η ρούσα.

Ποια είν' η άσπρη ποια είν' η ρούσα,

ποια είν' η γαϊτανοφρυδούσα.

ΜΝΗΜΕΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ: O "ΔΑΣΚΑΛΟΣ" ΕΜΠΝΕΕΙ...

Η καλλιέργεια πνεύματος, ιστορικής αναζήτησης και δημιουργικής αξιοποίησης του παρελθόντος και της παράδοσης στο εκπαιδευτικό γίγνεσθαι συμβάλει στην ανάδειξη και αναζωογόνηση του ρόλου της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

MNHMΕΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ: ΟΙ ΜΙΚΡΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΙΣ ΑΝΑΣΥΡΟΥΝ!

" Όποιος την ιστορία του την ίδια δεν ξέρει , το πως και το γιατί εδώ και τρεις χιλιάδες χρόνια , στης αμάθειας το σκοτάδι μένει και ζει μονάχα από την μια μέρα στην άλλη"
(Γκαίτε) .

Μ' ΑΕΡΟΠΛΑΝΑ ΚΑΙ ΒΑΠΟΡΙΑ

Μ' ΑΕΡΟΠΛΑΝΑ ΚΑΙ ΒΑΠΟΡΙΑ

Στίχοι - Μουσική - Ερμηνεία: Διονύσης Σαββόπουλος

Το τραγούδησε και η Σωτηρία Μπέλου

"Μ' αεροπλάνα και βαπόρια

και με τους φίλους τους παλιούς

τριγυρνάμε στα σκοτάδια

κι όμως εσύ δεν μας ακούς.

Δεν μας ακούς που τραγουδάμε

με φωνές ηλεκτρικές

μες στις υπόγειες στοές

ώσπου οι τροχιές μας συναντάνε

τις βασικές σου τις αρχές.

Ο πατέρας μου ο Μπάτης

ήρθε απ' τη Σμύρνη το εικοσιδυό

κι έζησε πενήντα χρόνια

σ' ένα κατώι μυστικό.

Σ' αυτόν τον κόσμο όσοι αγαπούνε

τρώνε βρώμικο ψωμί

έλεγε ο Μπάτης μια Κυριακή

κι οι πόθοι τους ακολουθούνε

υπόγεια διαδρομή.

Χτες το βράδυ είδα ένα φίλο

σαν ξωτικό να τριγυρνά

πάνω στη μοστοσικλέτα

και πίσω τρέχανε σκυλιά.

Σήκω ψυχή μου δώσε ρεύμα

βάλε στα ρούχα σου φωτιά

βάλε στα όργανα φωτιά

να τιναχτεί σαν μαύρο πνεύμα

η τρομερή μας η λαλιά"

ΕΙΝΑΙ ΣΟΦΟΣ, ΟΠΟΙΟΣ ΓΝΩΡΙΖΕΙ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΤΟΥ ΔΙΑΔΡΟΜΗ!

ΥΨΗΛΕΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΕΣ,ΑΛΛΑ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΘΕΛΗΣΗ! ΧΑΣΑΠΟΣΕΡΒΙΚΟΣ

ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΠΟΥ ΧΟΡΕΥΟΥΜΕ

Μια καλή γειτονοπούλα

Παραδοσιακό Θράκης
Μουσική/Στίχοι: Παραδοσιακό Θράκης

Μια καλή γειτονοπούλα
μια καλή γειτονοπούλα
Όμορφη κι αρχοντοπούλα
μού ‘χει κάψει την καρδούλα ] 2x

Στο μπαχτσέ μου μπαίνει βγαίνει
στο μπαχτσέ μου μπαίνει βγαίνει
Τα λουλούδια μου μαραίνει
και τα λογικά μου παίρνει ] 2x

Πα κρυφά την καμαρώνω
πα κρυφά την καμαρώνω
Τον καημό μ' δεν φανερώνω
κι απ’ αγάπη μαραζώνω ] 2x

ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ-ΣΥΝΟΙΚΙΑ ΜΠΕΛΑ ΒΙΣΤΑ

TΡΑΓΟΥΔΙΑ ΠΟΥ ΧΟΡΕΥΟΥΜΕ

Έχε γεια Παναγιά

παραδοσιακό (Κωνσταντινούπολης)

Γαλατά ψιλή βροχή και στα Ταταύλα μπόρα

βασίλισσα των κοριτσιών, είναι η μαυροφόρα

Έχε γεια Παναγιά, τα μιλήσαμε

όνειρο ήτανε τα λησμονήσαμε

Στο Γαλατά θα πιω κρασί, στο Πέρα θα μεθύσω

και μέσα απ’ το Γεντί-Κουλέ κοπέλα θ’ αγαπήσω

Έχε γεια Παναγιά, τα μιλήσαμε

όνειρο ήτανε τα λησμονήσαμε

Γεντί-Κουλέ και Θεραπειά, Ταταύλα και Νιχώρι

αυτά τα τέσσερα χωριά, μορφαίνουνε την Πόλη

Έχε γεια Παναγιά, τα μιλήσαμε

όνειρο ήτανε τα λησμονήσαμε

BAΣΙΛΕΨΕΝ Ο ΑΥΓΕΡΙΝΟΣ

Βασίλεψεν Αυγερινός
Ο Χρόνης Αηδονίδης ηχογράφησε το τραγούδι:1. σε 45 άρι (1970-1, εκδ. Minos)2. στο cd: "Τραγούδια της Θράκης"

Βασίλεψε-βασίλεψεν Αυγερινός,

γλυκοχαράζει η μέρα, μαύρο πουλάκι μου

γλυκοχαράζει η μέρα, το χελιδονάκι μου.

Κι ένα πουλάκι μοναχό κάθεται το καημένο.

Δε φάνηκε το ταίρι του και είναι λυπημένο.

ΜΑΘΑΙΝΟΝΤΑΣ...ΖΩΝΑΡΑΔΙΚΟΣ-ΠΑΡΑΤΗΡΟΥΜΕ ΚΑΙ ΔΙΟΡΘΩΝΟΜΑΣΤΕ

Η ΣΜΥΡΝΗ ΚΑΙΓΕΤΑΙ-ΠΡΟΣΦΥΓΙΑ

ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ-ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ-2ο ΜΕΡΟΣ

ΖΩΝΑΡΑΔΙΚΟΣ-ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΡΩΜΥΛΙΑ

ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ-ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ-1ο ΜΕΡΟΣ

ΣΥΝΥΠΑΡΞΗ(ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ)

Έλληνες και Τούρκοι

«Μας είχε γεννήσει και τους δύο λαούς η ίδια γη. Στο βάθος της ψυχής μας ούτε εμείς τους μισούσαμε ούτε αυτοί.» Αυτά διηγείται ο Μανώλης Αξιώτης. Αν και στο χωριό του αφηγητή δεν υπήρχαν Τούρκοι, πολλές φορές οι Ελληνες δούλευαν μαζί με τους Τούρκους και εμπορεύονταν προϊόντα. Οι Τούρκοι σέβονταν τους Έλληνες και τους θαύμαζαν, επειδή ήταν εργατικοί και έξυπνοι. Οι Έλληνες είχαν γιατρούς και φάρμακα κι αυτό έκανε τους Τούρκους να τους εμπιστεύονται. Μερικοί από τους Τούρκους, μάλιστα, προσκυνούσαν κρυφά τις εικόνες των αγίων της Χριστιανοσύνης κι αφήνανε τάματα.

Οι Τούρκοι και οι Έλληνες ζούσαν ειρηνικά, έως το 1912. Τότε που “..ανάψανε τα αίματα των Νεότουρκων. Εφέδες, δερβισάδες, μπέηδες, μαζί με μουατζίρηδες που φτάνανε διωγμένοι απ' την Ελλάδα, πασχίζανε όλοι μαζί να φανατίσουνε τον αγαθό λαό και να τον στρέψουν ενάντια μας.” Οι απλοί άνθρωποι φανατίστηκαν από τους επικεφαλείς τους και από τους συμμάχους τους, τους Γερμανούς. Αυτοί έστρεψαν τον τουρκικό λαό ενάντια στους ΕλληνεςΑκόμη, όμως και μέσα στην φρίκη του πολέμου δεν χάθηκε η ανθρωπιά. «Νόμιζα πως τούτη η ζωή θα κατάφερνε να στομώσει την ψυχή ολότελα. Κι όμως! θυμάμαι τη μέρα που τέλειωσε το τουνέλι και τα δυο συνεργεία ανταμώσαμε στη μέση του σκοτεινού βουνού. Τι χαρά ήτανε εκείνη! Τι συγκίνηση! Αχ, καημένε άνθρωπε! Τόνε κουβαλάς λοιπόν μέσα σου το θεό! Τι 'μαστε μεις κείνη την εποχή; Χτικιάρηδες, πεινασμένοι σκλάβοι που ζούσανε με την ανάμνηση της ζωής. Εφτά μήνες σκαλίζαμε την πέτρα. Της τρώγαμε τα σπλάχνα και μας έτρωγε τα δικά μας. Κι όταν τη νικήσαμε και δώσαμε ένα τελείωμα στο έργο μας, μας πήρε η περηφάνια. Είχαμε το κουράγιο να οραματιστούμε τα ειρηνικά χρόνια, όταν από τούτα τα τουνέλια θα περνούνε τα καλά και τα αγαθά της Ανατολής, τα σύκα, οι σταφίδες, τα καπνά, τα στάρια και τα λάδια μας. Ρωμιοί και Τούρκοι αποξεχαστήκαμε και σφίγγαμε τα χέρια σαν τ' αγαπημένα αδέρφια.»Η Φιλιώ Χαϊδεμένου3 μας λέει: “ Εμείς στη Μ. Ασία με τους Τούρκους ζούσαμε καλά, πολύ καλά. Αλλά σου φυτεύουν μέσα σου την εθνική σου καταγωγή κι εσύ αυτό το κρατάς, το προσπαθείς, είναι το ζήτημα της πατρίδας. Εγώ γεννήθηκα εκεί, μεγαλώνω εκεί, αγαπώ εκεί. Εμείς γεννηθήκαμε, μεγαλώσαμε με τους Τούρκους, όμως δεν το ξεχάσαμε ποτέ ότι είμαστε Έλληνες και σε κάθε περίπτωση που βρίσκαμε την ευκαιρία το παρουσιάζαμε, το δείχναμε με τον τρόπο μας.
Στην πάνω γειτονιά της Τούρκικης συνοικίας της Σμύρνης.Ο κ. Λέων Μακάς, σε εργασία του που δημοσιεύτηκε το 1919, δίνει τα παρακάτω νούμερα για όλη τη περιοχή της Σμύρνης:243.879 Έλληνες, 96.250 Τούρκοι, 7.628 Αρμένιοι, 415 Βούλγαροι, 16.450 Εβραίοι, και 51.872 ξένοι, σύνολο 416.494 κατοίκων.
Επί παραδείγματι: Όταν ήτανε απόκριες, έναν μήνα νωρίτερα, μαζεύονταν οι άνδρες όλοι. Λοιπόν, γινόταν μια παρέα πέντε - δέκα ατόμων, όσα χρειάζονταν, και οργάνωναν παράσταση, και παρίσταναν το '21. Με αυτόν τον τρόπο μέσα στο τουρκικό κράτος και με τους Τούρκους δείχναμε ποιοι είμαστε, ποιους πονάμε και ποιες είναι οι ρίζες μας. Λοιπόν, τα παιδιά, ο ένας επί παραδείγματι ήτανε χτίστης, ο άλλος καλλιεργούσε, ο άλλος ήτανε σε γραφείο, έλεγαν αυτά τώρα μεταξύ τους: "Ελάτε να μοιραστούμε τους ρόλους", επί παραδείγματι τον Μάρκο Μπότσαρη. Είχαμε και τους Τούρκους να έρχονται κοντά μας, να το παρακολουθούν και να χαίρονται. Κάνανε λοιπόν τα παιδιά θέατρο, μοιράζονταν τους ρόλους ο καθένας, τους μελετούσε όλο αυτό το χρονικό διάστημα που είχε μπροστά του, και έρχονταν οι απόκριες και έλεγαν ότι θα το παραστήσουν στα κεντρικά σημεία της πόλεως.Οι γυναίκες δεν βγαίνανε και δεν μπορούσανε να πάνε κοντά να δουν, αλλά μόνο από τα μπαλκόνια και από τα παράθυρα. Εκεί, όσες είχαν φίλες, πηγαίνανε στα φιλικά σπίτια. Έβγαινε ένας με μια κουδούνα και τον λέγανε Φεσάρα, μιλάω τώρα για τα Βουρλά της Μ. Ασίας, κι έλεγε ότι στου Ξύστρη το καφενείο επί παραδείγματι θα παραστήσουμε την Γκόλφω ή τον Καραϊσκάκη ή τον Κατσαντώνη. Οι άντρες πήγαιναν έξω, γύρω γύρω και άκουγαν, οι γυναίκες μέσα στα σπίτια, στις φίλες τους, όλες μαζί από τα παράθυρα και τα μπαλκόνια και στηνόταν εκεί το σκηνικό μιας παράστασης. Και ήταν η Ελλάδα. Στήνονταν γύρω γύρω σημαίες ελληνικές και άρχιζαν να λένε τα ελληνικά τραγούδια και να κάνουν την παράσταση. Και οι Τούρκοι έρχονταν, οι άντρες, γιατί οι Τουρκάλες γυναίκες δεν βγαίνανε έξω.Οι άντρες έρχονταν και μάλιστα πολλούς επίσημους Τούρκους τους καλούσαμε, τους κάναμε προσκλήσεις και αυτοί όχι μόνο χαίρονταν, αλλά όταν οι Έλληνες αρχίζανε τα χειροκροτήματα και τα ζήτω, οι Τούρκοι ταυτόχρονα μαζί μας και αυτοί φώναζαν "Γιασασίν Ελλάς", όπως λέγαμε εμείς "ζήτω η Ελλάδα", έλεγαν κι αυτοί. Ήτανε σε τέτοιο σημείο η αγάπη και δεν υπήρχε πονηρό σημείο, γιατί πρώτα πρώτα είχαν το δικαίωμα να μας το απαγορεύσουν αυτό. Να μας πουν: "εδώ είναι άλλο κράτος είναι Τουρκία, όταν θέλετε να απλώσετε τις ελληνικές σημαίες να πάτε στην Ελλάδα". Ποτέ δεν το έκαναν. Όλοι μπορούσαν να δένονται και να μαθαίνουν τα πάντα και να είναι και με τους Τούρκους φίλοι. Όμως δεν υπήρχανε και πονηρίες. Αν συνέβαιναν τέτοια, υπήρχανε οι μεγάλοι - μεγάλοι λέγονταν στην ηλικία - τους οποίους σέβονταν οι άλλοι οι νέοι και του 'λεγε του νέου "άκουσε εδώ, έμαθα ότι πέρασες και κοίταξες του Αλή την κόρη, πρόσεξε καλά! δεν είναι της θρησκείας μας, το κατάλαβες;", κι εκείνος το σκεφτόταν.”

“Η Τουρκία χωριζόταν σε τρία σημεία, η ανατολή, όλη η ανατολή. Ήταν τα μικρασιάτικα παράλια που ήταν η Ερυθραία, η Ιωνία. Έπειτα, άρχιζε ένα άλλο σημείο από το Αϊδίνι και απάνω και έφτανε μέχρι την Άγκυρα. Ύστερα ήταν ένα άλλο σημείο στο οποίο ζούσαν και ζούνε σήμερα Έλληνες που έχουν εξισλαμιστεί: είναι οι κρυπτοχριστιανοί και εδώ στη Φιλαδέλφεια έχουμε δυο οικογένειες από αυτούς.Αυτοί λοιπόν ζούσαν στα βάθη της ανατολής, εκεί όπου όχι μόνο δεν πήγε ο στρατός, δεν έγινε πόλεμος, αλλά δεν πήραν και είδηση αυτοί ότι στην Τουρκία ήρθανε Έλληνες. Από το Αϊδίνι όμως και απάνω ζούσαν Έλληνες και Τούρκοι μαζί στην ίδια συνοικία, ένα σπίτι ελληνικό και ένα τουρκικό, και όλοι

ακολουθούσαν ήθη και έθιμα με αλληλοεκτίμηση.

Για παράδειγμα, έχουν οι Τούρκοι το ραμαζάνι, που είναι η Σαρακοστή τους: την ημέρα νηστεύουν και κάνουνε προσευχή και τη νύχτα τρώνε και κάνουνε σα γλέντι. Όταν λοιπόν είχανε την σαρακοστή τους, τους σέβονταν απόλυτα οι χριστιανοί που ήταν δίπλα τους και πρόσεχαν τα παιδιά τους την ημέρα να μην κλάψουν, να μην τα δείρουν, να μην φωνάξουν, γιατί ο Αλής κοιμόταν, η Χανούμ κοιμόταν δίπλα.

Τέτοια ήταν η εκτίμηση μεταξύ των δυο λαών και ήτανε με ειλικρίνεια, δεν ήτανε κατασκευασμένη.Με ειλικρίνεια πίστευε και ο ένας τον άλλο. Εμείς στο δικό μου το μέρος δεν ζούσαμε μαζί με τους Τούρκους. Στα μικρασιάτικα παράλια, έως το Αϊδίνι ήταν χωριστά. Είχαμε και Τούρκους και Εβραίους και Αρμένιους, όμως ήτανε χωριστά. Να σου πω εκεί στα μικρασιατικά παράλια το πάνω χέρι το είχανε οι Έλληνες.

ΣΜΥΡΝΗ

ΠΟΝΤΙΑΚΟΙ ΧΟΡΟΙ-ΣΕΡΡΑ ΚΑΙ ΚΟΤΣΑΡΙ

ΤΙΚ-ΠΟΝΤΙΑΚΟΣ ΧΟΡΟΣ

ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ-Η ΣΜΥΡΝΗ

ΠΟΝΤΟΣ

Ονομασία, έκταση, πληθυσμός.

Πόντος καλείται το παραλιακό τμήμα της Β.Α. Μ.Ασίας, που απλώνεται από την περιοχή της Σινώπης ως το ανατολικό άκρο του Ευξείνου Πόντου (Βατούμ), σε έκταση 71.500 τετραγωνικών χιλιομέτρων με 2.048.250 κατοίκους την περίοδο εκείνη, από τους οποίους 697.000 ήταν Έλληνες Ορθόδοξοι.
Δημογραφικά στοιχεία.

α) Πόλεις. Οι κυριότερες πόλεις του Πόντου είναι: η Τραπεζούντα με 50.000 κατοίκους τότε, από τους οποίους 15.000 Έλληνες, η Κερασούντα με 20.000 κατοίκους, από τους οποίους 12.000 Έλληνες, η Τρίπολη με 10.000, από τους οποίους 3.000 Έλληνες, τα Κοτύωρα (Ορντού) με 12.000, από τους οποίους 6.000 Έλληνες, η Αμισός (Σαμψούντα) με 35.000, από τους οποίους 18.000 Έλληνες, η Σινώπη με 15.000, από τους οποίους 4.500 Έλληνες, η Νικόπολη με 1.500 Έλληνες, η Αργυρούπολη με 6.000 κατοίκους, από τους οποίους 2.500 Έλληνες και η Αμάσεια με 42.000, από τους οποίους 18.000 Έλληνες.

β) Εκκλησιαστική κατάσταση – Εκπαίδευση. Ο Πόντος ήταν χωρισμένος σε 6 μητροπόλεις:1. τη μητρόπολη Τραπεζούντας με 84 σχολεία, 165 καθηγητές και δασκάλους και 6.800 μαθητές και μαθήτριες,2. τη μητρόπολη Ροδοπόλεως με 55 σχολεία, 87 καθηγητές και δασκάλους και 3.053 μαθητές και μαθήτριες,3. τη μητρόπολη Κολωνίας με 88 σχολεία, 94 καθηγητές και δασκάλους και 4.900 μαθητές και μαθήτριες,4. τη μητρόπολη Χαλδίας – Κερασούντας με 252 σχολεία, 322 καθηγητές και δασκάλους και 24.800 μαθητές και μαθήτριες,5. τη μητρόπολη Νεοκαισαρείας με 182 σχολεία, 193 καθηγητές και δασκάλους και 12.800 μαθητές και μαθήτριες και6. τη μητρόπολη Αμασείας με 376 σχολεία, 386 καθηγητές και δασκάλους και 23.600 μαθητές και μαθήτριες.

γ) Γενικά σε όλο τον Πόντο λειτουργούσαν 1.047 σχολεία με 1.247 καθηγητές και δασκάλους και 75.953 μαθητές και μαθήτριες.Ανάμεσα στα σχολεία περίφημο ήταν το Φροντιστήριο Τραπεζούντας, πραγματικός φάρος παιδείας και αγωγής με τεράστια ακτινοβολία, καθώς επίσης και το Φροντιστήριο Αργυρουπόλεως, το Λύκειο Γουμεράς, το Ημιγυμνάσιο Κερασούντας, το Γυμνάσιο Αμισού κλπ.Σε σύνολο επίσης 1.131 ναών, 22 μοναστηριών, 1.647 παρεκκλησίων και 1.459 κληρικών της εποχής αυτής περίφημα ήταν για τη διατήρηση και καλλιέργεια του θρησκευτικού φρονήματος και της παιδείας συνάμα τα μοναστήρια Παναγίας Σουμελά, Παναγίας Γουμερά, Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα, Αγίου Ιωάννου του Βαζελώνος κλπ.
Ιστορικά στοιχεία.

Άν και η ιστορία του Πόντου χάνεται στα βάθη των αιώνων με την Αργοναυτική εκστρατεία και τις πρώτες εγκαταστάσεις των Ελλήνων στα μέρη αυτά ευθύς αμέσως μετά τον Τρωϊκό πόλεμο (1100 π.Χ.), η καθαυτό ιστορία του διαφαίνεται από τις αρχές του Η’ π.Χ. αιώνα με την ίδρυση της Σινώπης από Μιλήσιους αποίκους το 785 π.Χ. και αργότερα των άλλων πόλεων: Τραπεζούντας (756 π.Χ.), Κερασούντας (700 π.Χ.), Αμισού (Σαμψούντας 600 π.Χ.), Κοτυώρων (Ορντού), Τριπόλεως κλπ. Σε όλη τη μακρόχρονη διάρκεια της ζωής του (1100 π.Χ. –1922 μ.Χ.), ένα διάστημα 3.000 χρόνων, ο Πόντος υπήρξε ένα από τα σπουδαιότερα τμήματα του ελληνικού έθνους, στο οποίο ο ελληνισμός της περιοχής αυτής τόσο στα χρόνια της αρχαιότητας και του Μ. Αλεξάνδρου όσο και της ρωμαιοκρατίας και του Βυζαντίου και αυτής της τουρκοκρατίας (1461–1922) δεν έπαυσε να διατηρεί αλώβητη την εθνική του συνείδηση και ακμαίο και υπερήφανο το εθνικό του φρόνημα με ακλόνητη την πίστη στις ακατάλυτες προγονικές του παραδόσεις.Μετά την λήξη του α’ παγκοσμίου πολέμου (1914-1918) και τη διακήρυξη των νικητών συμμάχων της ΕΝΤΕΝΤΕ για αυτοδιάθεση των λαών, εξέχοντες Πόντιοι (Κ.Κωνσταντινίδης κλπ) συνέλαβαν την ιδέα της δημιουργίας Ανεξάρτητης Δημοκρατίας του Πόντου με υπομνήματα και παραστάσεις προς τους εκπροσώπους των Μεγάλων Δυνάμεων, σχεδιάζοντας και χάρτη του «διεκδικούμενου Πόντου», για διευκόλυνση των συμμάχων. Δυστυχώς, το όνειρο αυτό δεν πραγματοποιήθηκε εξαιτίας κυρίως της αντιδράσεως των Μεγάλων Δυνάμεων.
Διωγμοί-Γενοκτονία.

Από την έκρηξη του α’ παγκοσμίου πολέμου (1914) ως την μικρασιατική καταστροφή (1922), οι Νεότουρκοι με τα σκληρά μέτρα που έλαβαν εναντίον των Ελλήνων του Πόντου με τη μέθοδο των εξοριών, βιασμών, σφαγών, εξανδραποδισμών και απαγχονισμών (κατά τον Πανάρετο Τοπαλίδη) εξόντωσαν:

α. κατά την περίοδο 1914-1918………….170.576 Ποντίους

β. κατά την περίοδο 1918-1922………….119.122 Ποντίουςδηλαδή συνολικά………………………..…289.698 Ποντίους ποσοστό δηλαδή 41,56% σε σύνολο 697.000 Ελλήνων κατοίκων, ενώ κατά τον Γ.Βαλαβάνη οι απώλειες των Ποντίων σύμφωνα με τη Μαύρη Βίβλο του Κεντρικού Συμβουλίου των Ποντίων στην Αθήνα ανέρχονται σε 303.238 ως το 1922, και 353.000 ως το Μάρτιο του 1924, ποσοστό που ξεπερνάει το 50% του ολικού πληθυσμού των Ελλήνων του Πόντου.

Από το έντυπο της ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΟΝΤΙΑΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ (ΕΠΜ)«Υπόμνημα στο χάρτη του Πόντου»

ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ...

Πρόσφυγες σε πρόχειρους καταυλισμούς

Περιοχές εγκατάστασης

Ο πυρήνας του προσφυγικού πληθυσμού εγκαταστάθηκε στην Αττική και τη Μακεδονία. Ο επίσημος αριθμός προσφύγων ανά περιοχή το 1928:

Μακεδονία: 638,253 52.2% (με 270.000 στη Θεσσαλονίκη μόνο)

Κεντρική Ελλάδα και Αττική: 306.193 25.1%

Θράκη: 107.607 8,8%

Βόρειο Αιγαίο: 56.613 4,6%

Θεσσαλία: 34.659 2,8%

Κρήτη: 33.900 2,8%

Πελοπόννησος: 28.362 2,3%

Ήπειρος: 8.179 0,7%

Κυκλάδες: 4,782 0,4%

Ιόνια νησιά: 3.301 0,3%

Σύνολο: 1.221.849 100%

Πολυάριθμα προάστεια, πόλεις και χωριά δημιουργήθηκαν για να στεγάσουν τον πρόσθετο πληθυσμό. Επιπλέον, κάθε πόλη έχει σχεδόν περιοχές που ονομάζονται Προσφυγικά και τα τοπωνύμια τους θυμίζουν τον τόπο προέλευσης των κατοίκων τους.

Μπαϊντούσκα -Ανατολική Ρωμυλία

ΜΠΡΑΒΟ, ΠΑΙΔΙΑ!